ติวสอบเคมี ม.4 พร้อมเฉลยฉบับคนมีเวลาน้อย    

วิชาเคมี ม.4 เป็นหนึ่งในวิชาหลักปราบเซียน ที่น้องๆสายวิทย์ทุกคนจะได้เจอตั้งแต่เทอมแรกของการเรียนชั้นม.ปลายเลย มีหลายคนอาจจะกำลังปรับตัวกับครูใหม่ เพื่อนใหม่ หรือการเรียนที่เข้มข้นมากขึ้น แถมมีกิจกรรมเยอะแยะไปหมด เผลอแป๊บเดียวสอบอีกแล้ว ใครที่รู้สึกว่ายังไม่พร้อม ไม่รู้จะเริ่มอ่านหนังสือสอบตรงไหนดี พี่ๆ At Home มาช่วยสรุปประเด็นสำคัญที่คิดว่าออกสอบชัวร์ๆ ตามไปเช็คกันได้เลยว่ามีเรื่องอะไรกันบ้าง

ติวสอบเคมี ม.4 เทอม 1 

การสอบวิชาเคมี ม.4 เทอม 1 สัดส่วนของข้อสอบโดยส่วนใหญ่ จะเน้นหนักที่เรื่อง พันธะเคมี ประมาณ 70% และเรื่องตารางธาตุประมาณ 30% และจะมีเรื่องความปลอดภัยและปฏิบัติการเคมีบ้างประปราย
เรื่องที่มักออกสอบอยู่บ่อยๆ ได้แก่

อะตอมและสมบัติของธาตุ

เรื่องพลังงานไอออไนเซชัน(IE), สัมพรรคภาพอิเล็กตรอน (EA) และอิเล็กโทรเนกาติวิตี (EN) การจัดเรียงอิเล็กตรอน ดูหมู่ ดูคาบในตารางธาตุได้อย่างไรนั้นออกสอบแน่นอน นอกจากนี้ยังมีเรื่องการเรียงขนาดอะตอม ซึ่งมีสองแบบ คือ เรียงแบบมีประจุกับเรียงแบบไม่มีประจุ น้องๆต้องรู้ทั้งสองวิธี รวมไปถึงการคิดเลขออกซิเดชัน ข้อสอบอาจจะออกให้เรียงลำดับจากน้อยไปมาก หรือมากไปน้อย และที่ขาดไม่ได้เลยคือ เรื่องสมการกัมตรังสีและครึ่งชีวิตของธาตุ อันนี้ออกสอบเกือบทุกครั้ง ซึ่งเรื่องครึ่งชีวิตนั้น มักจะออกสอบแบบแสดงวิธีทำด้วย 

พันธะเคมี

ข้อสอบวิชาสามัญปี 64 ที่ผ่านมาก เรื่องพันธะเคมีออกสอบเยอะที่สุดในเนื้อหาของชั้นม.4 เพราะฉะนั้นน้องๆต้องให้เวลากับมันมากซักหน่อย ในบทนี้เราจะเรียนเรื่องพันธะต่างๆ จะเน้นที่พันธะไอออนิก และพันธะโคเวเลนต์  สิ่งที่เราต้องรู้คือ แรงยึดเหนี่ยวระหว่างพันธะ จุดเดือด จุดหลอมเหลว และการนำไฟฟ้าของพันธะ วิธีอ่านชื่อสารประกอบไอออนิก การเกิดพันธะไอออนิก รวมไปถึงสมการไอออนิกและไอออนิกสุทธิด้วย นอกจากนี้ยังมีเรื่องการคำนวณพลังงานสมการ กฏออกเตด รูปร่างโมเลกุลและการเรียงลำดับจุดเดือดที่ข้อสอบมักจะออกเป็นส่วนใหญ่ด้วย 

ตัวอย่างข้อสอบวิชาเคมี ม.4 เทอม 1 พร้อมเฉลย

ข้อที่ 1. พิจารณาสัญลักษณ์นิวเคลียร์ของธาตุสมมติต่อไปนี้ 

( ใส่รูป 1 )

ธาตุใดเป็นไอโซโทปกัน

ตอบ ธาตุที่เป็นไอโซโทปกัน ต้องมีเลขอะตอมเท่ากันหรือจำนวนโปรตรอนเท่ากัน เพราะฉะนั้นธาตุ A B และ C เป็นไอโซโทปกัน

ธาตุใดมีจำนวนนิวตรอนเท่ากัน 

จำนวนนิวตรอน = เลขมวล – เลขอะตอม

An° = 12 – 6 = 6

Bn° = 13 – 6 = 7

Cn° = 14 – 6 = 8 

Dn° = 14 – 7 = 7 

En° = 16 – 8 = 8

ตอบ ธาตุ B และ D, C และ E มีจำนวนนิวตรอนเท่ากัน

---

ข้อที่ 2. กำหนดธาตุ 5 ธาตุ A B C D และ E ซึ่งมีเลขอะตอมเท่ากับ 12 20 23 30 และ 36

มีธาตุแทรนซิชันทั้งหมดกี่ธาตุ 

ตอบ ธาตุแทรนซิชันคาบแรกจะมีเลขอะตอมตั้งแต่ 21 – 30 ดังนั้นธาตุที่มีเลขอะตอม 23 และ 30 คือ ธาตุแทรนซิชัน เพราะฉะนั้น C และ D คือธาตุแทรนซิชัน

ธาตุที่มีเลขอะตอมเท่าใดจัดอยู่ในกลุ่มของแก๊สมีสกุล

ตอบ แก๊สมีสกุล คือ ธาตุหมู่ 8 

        ธาตุหมู่ 8 ตัวแรก คือ ฮีเลียม (He) มีเลขอะตอมเท่ากับ 2 และธาตุตัวต่อไปในหมู่ 8 นี้มีเลขอะตอม 10 18 36 54 86 118 ดังนั้น E ซึ่งมีเลขอะตอมเท่ากับ 36 จึงเป็นธาตุหมู่ 8 ด้วย สามารถจัดเรียงอิเล็กตรอนได้ดังนี้ 

36  =   2   8   18   8 

---

ข้อที่ 3. กำหนดให้พลังงานไอออไนเซชันลำดับที่ 1 – 4 ของธาตุ ดังรูป 

( ใส่รูป 2 )

ธาตุใดมีแนวโน้มสูงสุดที่จะเกิดเป็นไอออนซึ่งมีประจุ +1

วิธีคิด ลำดับของไอออไนเซชันของธาตุใดๆจะเท่ากับจำนวนอิเล็กตรอนที่ธาตุนั้นมี และแต่ละระดับพลังงาน ค่าพลังงานไอออไนเซชันที่อยู่ในระดับพลังงานเดียวกัน จะมีค่าพลังงานไอออไนเซชันที่ใกล้เคียงกัน คือ ห่างกันไม่เกิน 3 เท่ากัน ถ้ามากกว่า 3 เท่ากับแสดงว่าระดับพลังงานต่างกัน ดังนั้นจากตาราง 

ธาตุ A  อยู่หมู่ที่ 1 เพราะมีวาเลนซ์อิเล็กตรอนตัวเดียว สังเกตุจาก IE₁ และ IE₂  มีค่าพลังงานห่างกันเกิน 3 เท่า 

ธาตุ B  อยู่หมู่ที่ 2 สังเกตจาก IE₁ และ IE₂ ค่าพลังงานต่างกันไม่เกิน 3 เท่า แสดงว่าธาตุนี้มีอิเล็กตรอนในระดับพลังงานเดียวกัน 2 ตัว

ธาตุ C  อยู่หมู่ที่ 2 สังเกตจาก IE₁ และ IE₂ ค่าพลังงานต่างกันไม่เกิน 3 เท่า แสดงว่าธาตุนี้มีอิเล็กตรอนในระดับพลังงานเดียวกัน 2 ตัว

ธาตุ D อยู่หมู่ 3 เพราะมีอิเล็กตรอนในระดับพลังงานเดียวกัน 3 ตัว ได้แก่ IE₁  IE₂ และ IE₃

ตอบ เพราะฉะนั้นธาตุที่มีแนวโน้มจะเกิดไอออนประจุ +1 (เสียอิเล็กตรอน 1 ตัว) คือ ธาตุในหมู่ 1 ได้แก่ ธาตุ A

---

ข้อที่ 4. จากการทดลองพบว่าเมื่อเวลาผ่านไป 120 วันจะมีซีเซียม-137 เหลืออยู่ 300 กรัม ถ้าครึ่งชีวิตของซีเซียม-137 เท่ากับ 30 วัน จงหาว่าเมื่อเริ่มต้นมีซีเซียม-137 อยู่เท่าใด

วิธีทำ จากโจทย์สามารถบอกได้ว่า 

( ใส่รูป 3 )

ตอบ  เมื่อเริ่มต้นมีซีเซียม-137 4,800 กรัม

---

ข้อที่ 5. 

( ใส่รูป 4 )

จากภาพจงหาว่า X Y Z มีสัญลักษณ์นิวเคลียร์เป็นอย่างไร 

วิธีคิด  เมื่อเจอสมการนิวเคลียร์ เราต้องดุลทั้งเลขด้านบนและเลขด้านล่าง จะได้ว่า

( ใส่รูป 5 )

ตอบ ดังนั้นสัญลักษณ์ของ X Y Z และตรงกับธาตุในตารางธาตุดังต่อไปนี้ 

( ใส่รูป 6 )

---

ข้อที่ 6. ชื่อโมเลกุลตามสูตร N₂O₃ คืออะไร

ตอบ ไดไนโตรเจนไตรออกไซด์

---

ข้อที่ 7. ข้อใดต่อไปนี้ถูกต้อง 

ก. สารประกอบไอออนิกทุกชนิดละลายน้ำ

ข. ซิงค์ซัลไฟด์เป็นสารประกอบโคเวเลนต์

ค. สารประกอบโคเวเลนต์ทุกชนิดมีสถานะเป็นของเหลว

ง. เอทานอลเป็นสารประกอบไอออนิก

จ. สารประกอบไอออนิกทุกชนิดมีสถานะเป็นของแข็ง 

ตอบ จ.สารประกอบทุกชนิดเป็นของแข็ง

ก.ผิด เพราะไอออนิกบางชนิดเป็นตะกอน ไม่ละลายน้ำ เช่น หินปูน (CaCO₃) ยิปซัม (CaSO₃)

ข. ผิด เพราะสารประกอบซิงค์ซัลไฟด์ มีส่วนประกอบคือ ซิงค์ (Zn) เป็นโลหะ และ กัมมะถัน (S) เป็นอโลหะ ดังนั้นจึงเป็นสารประกอบไอออนิก

ค. ผิด เพราะสารประกอบโคเวเลนต์สามารถเป็นได้ทั้งสามสถานะ คือ ของแข็ง ของเหลว และแก๊ส

ง. ผิด เพราะ เอทานอล (C₂H₅OH)เป็นสารประกอบโคเวเลนต์ 

---

ข้อที่ 8. ข้อใดที่สารมีรูปร่างเป็นเส้นตรงทั้งหมด

ก. N₂O, C₂H₂ และ H₂S

ข. CO₂, C₂H₂ และ SnCl₂

ค. HCN, XeF₂ และ BeF₂

ง. HCN, XeF₂ และ PbCl₂

จ. C₂H₂, XeF₂ และ SnCl₂

ตอบ ค. HCN, XeF₂ และ BeF₂

รูปร่างเป็นเส้นตรงต้องเป็นพันธะโคเวเลนต์เท่านั้น 

แต่สารประกอบ SnCl₂ และ PbCl₂ เป็นไอออนิก ดังนั้นตัดข้อ ข,ง,จ ออก 

สารประกอบที่มีรูปร่างเป็นเส้นตรง ต้องไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวเหลืออยู่ หรือหากมีเหลือ ต้องเหลือสามคู่ สารประกอบนั้นจึงมีรูปร่างเป็นเส้นตรง 

( ใส่รูป 7 )

---

ข้อที่ 8. เลขโคออร์ดิเนชันของ Sr²⁺ ต่อ Cl^– มีค่าเท่าไหร่

วิธีคิด เลขโคออร์ดิเนชันคือ จำนวนไอออนลบที่ไปล้อมรอบไอออนบวก หรือจำนวนไอออนบวกที่ไปล้อมรอบไอออนลบ โดยทั่วไปจะประมาณสองเท่าของประจุ ดังนั้นสทรอนเทียมจะถูกล้อมรอบด้วยคลอไรด์ 4 ไอออน และคอลไรด์จะถูกสทรอนเทียมล้อมรอบอยู่ 2 ไอออน ดังรูป 

( ใส่รูป 8 )

ตอบ เลขโคออร์ดิเนชันของ Sr²⁺ ต่อ Cl^– มีค่า 2 : 4

---

ข้อที่ 9. นำสารประกอบไอออนิก A₃B 5 กรัม มาละลายน้ำ 100 ลูกบาศก์เซนติเมตร ในแคลอริมิเตอร์ ปรากฎว่าน้ำมีอุณหภูมิสูงขึ้นจากเดิม 5 องศาเซลเซียส ถ้าพลังงานไฮเดรชันของ A₃B เท่ากับ 5.2 กิโลจูล พลังงานแลตทิชของ A₃B มีค่ากี่กิโลจูล

( ใส่รูป 9 )

---

ติวสอบเคมีม.4 เทอม 2

การสอบวิชาเคมีในเทอมนี้ ข้อสอบมักจะเน้นหนักที่การคำนวณ ทั้งเรื่องสารละลายและปริมาณสารสัมพันธ์ ไล่ตั้งแต่โมล มวลอะตอม มวลอะตอมเฉลี่ย การเปรียบเทียบมวลอะตอม กฎทรงมวลและสูตรอย่างง่าย หน่วยโมลาร์ โมแลลที่ใช้ในการคำนวณสมบัติคอลลิเกทีฟ และข้อสอบเร่ิมมีการคำนวณแบบหลายสมการ ทั้งสมการคู่ขนาน และสมการต่อเนื่องด้วย

สารละลาย

ข้อสอบจะเน้นเรื่องการหาความเข้มข้นของสารละลาย สัดส่วนตัวถูกละลายเทียบกับสารละลาย สมบัติคอลลิเกทีฟ หา b.p. หรือ m.p. ที่เปลี่ยนไปของสารละลายหรือหาชนิดของตัวถูกละลาย บางคร้ังมีการนำเรื่องคอลลิเกทีฟไปพ่วงกับการเปลี่ยนหน่วยสารละลายด้วย 

ปริมาณสารสัมพันธ์

เรื่องหลักๆในการสอบของบทนี้คือ สมการเคมี น้องๆจะต้องดุลสมการเป็น รู้จักประเภทของสมการและนำไปเขียนเป็นสมการได้ นอกจากนี้ยังมีเรื่องการหาปริมาณสารบางตัวในสมการเคมี หาสารกำหนดปริมาณ ซึ่งเป็นการคำนวณปริมาณสารในหน่วยต่างๆ ทั้งมวล ปริมาตร ความเข้มข้นและเชื่อมไปกับหน่วยโมล รวมไปถึงการหามวลที่เกิดจากปฏิกิริยา สัดส่วนปริมาตรของแก๊สแต่ละชนิดในปฏิกิริยาระหว่างแก๊ส และเรื่องสมการเคมีที่มีเงื่อนไข เช่น ปฏิกิริยาเกิดได้ไม่สมบูรณ์ หรือเกิดปฏิกิริยาบางสาร ก็มักออกข้อสอบบ่อยๆเช่นกัน 

ตัวอย่างข้อสอบวิชาเคมี ม.4 เทอม 2 พร้อมเฉลย

ข้อที่ 1. นำสารประกอบ X มา 0.032 mol ละลายในตัวทำละลาย A ปริมาตร 20 cm³ ได้สารละลายที่มีจุดเยือกแข็ง -10.0 องศาเซลเซียน และเมื่อนำสารประกอบ Y มา 2.85 g ละลายในตัวทำละลาย A ปริมาตร 20 cm³ ได้สารละลายที่มีจุดเยือกแข็ง -2.0 องศาเซลเซียส ถ้าสาร X และ Y เป็นสารประกอบที่ไม่ระเหยและไม่แตกตัวในตัวทำละลาย  A และ A เป็นของเหลวที่มีจุดเยือกแข็ง 6.0 องศาเซลเซียส มีความหนาแน่น 0.800 g/cm³ ข้อใดเป็นมวลโมเลกุลของสาร Y 

วิธีทำ 

( ใส่รูป 10 )

---

ข้อที่ 2. นำ้ส้มสายชูชนิดหนึ่งมีกรด CH₂COOH ร้อยละ 8.0 โดยมวล และมีความหนาแน่น 1.13 g/cm³ ถ้านำน้ำส้มสายชูชนิดนี้ 100 cm³ มาเติมน้ำลงไป 400 cm³ จะได้สารละลายกรด CH₂COOH เข้มข้นกี่โมลต่อลูกบาศก์เดซิเมตร

วิธีทำ 

( ใส่รูป 11 )

---

ข้อที่ 3. ถ้าเติมกรด H₂SO₄ เข้มข้นที่ข้างขวดระบุว่ามีกรดอยู่ร้อยละ 96 โดยมวล ความหนาแน่น 1.84 g/cm³ จำนวน 5 cm³ ลงในน้ำแล้วปรับปริมาตรเป็น 500 cm³ จะได้กรด H₂SO₄ ที่มีความเข้มข้นกี่โมลต่อลูกบาศก์เดซิเมตร

วิธีทำ ( ใส่รูป 12 )

---

ข้อที่ 4. ในห้องปฏิบัติการมีกรดแอซีติก (CH₂COOH) เข้มข้นร้อยละ 30 โดยมวลต่อปริมาตรและมีความหนาแน่น 1.2 g/cm³ หากต้องการเตรียมสารละลาย กรดแอซีติกเข้มข้น 0.60 M ปริมาตร 10 dm³ จะต้องใช้กรดข้างต้นกี่ลูกบาศก์เซนติเมตร 

( ใส่รูป 13 )

---

ข้อที่ 5. ในการเตรียมสารละลายมาตรฐาน K₂Cr₂O₇ เข้มข้น 1.00 x 10^-5 mol/dm³ ทำได้โดยชั่ง K₂Cr₂O₇ บริสุทธิ์ X g. ละลายด้วยน้ำกลั่นและปรับปริมาตรเป็น 100 cm³ จากนั้นปิเปตสารละลายที่เตรียมได้ 1.00 cm³ ใส่ลงในขวดวัดปริมาตรขนาด 500 cm³ เติมน้ำกลั่นจนถึงขีดวัดปริมาตร แล้วเขย่าผสมให้เข้ากัน X มีค่าเท่าใด

วิธีทำ  ( ใส่รูป 14 )

---

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)