วิชาวิทยาศาสตร์เป็นวิชาสำคัญวิชาหนึ่ง เนื่องจากในชีวิตของเราล้วนเกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและวิทยาการต่างๆการจะได้มาซึ่งความรู้ใหม่ๆ ต้องอาศัยหลักการทางวิทยาศาสตร์ทั้งสิ้น ดังนั้นทุกคนจึงจำเป็นต้องได้รับการพัฒนาให้รู้วิทยาศาสตร์ เพื่อที่จะรู้ เข้าใจในธรรมชาติและเทคโนโลยีที่มนุษย์สร้างสรรค์ขึ้น ตลอดจนสามารถนำความรู้ไปใช้อย่างมีเหตุผล สร้างสรรค์ และมีคุณธรรมต่อไปซึ่งในระบบการศึกษาของไทย ได้มีการส่งเสริมให้เรียนวิทยาศาสตร์ตั้งแต่ระดับปฐมวัย และให้มีการบูรณาการไปสู่กระบวนการเรียนการสอนในวิชาอื่นๆด้วย
เนื้อหาวิทยาศาสตร์ ม.1
1. สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดำรงชีวิต
นักเรียนจะต้องเข้าใจหน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต ความสัมพันธ์ของโครงสร้าง และหน้าที่ของระบบต่างๆ ของสิ่งมีชีวิตที่ทำงานสัมพันธ์กัน สามารถดูแลตนเองและดูแลสิ่งมีชีวิตอื่นๆได้
2. สารและสมบัติของสาร เข้าใจสมบัติของสาร
นักเรียนจะต้องเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติของสารกับโครงสร้างและแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาค เข้าใจหลักการและธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลงสถานะของสาร การเกิดสารละลาย
การเกิดปฏิกิริยา
3. แรงและการเคลื่อนที่
นักเรียนจะต้องเข้าใจธรรมชาติของแรงแม่เหล็กไฟฟ้า แรงโน้มถ่วง และแรงนิวเคลียร์
4. พลังงาน
นักเรียนจะต้องเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างพลังงานกับการดำรงชีวิต การเปลี่ยนรูปพลังงาน ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสารและพลังงาน ผลของการใช้พลังงานต่อชีวิตและสิ่งแวดล้อม
5. กระบวนการเปลี่ยนแปลงของโลก
นักเรียนจะต้องเข้าใจกระบวนการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นบนผิวโลกและภายในโลก ความสัมพันธ์ของกระบวนการต่าง ๆ ที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ภูมิประเทศ และสัณฐานของโลก
6. ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
นักเรียนจะต้องใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในการสืบเสาะหาความรู้ การแก้ปัญหา รู้ว่าปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่มีรูปแบบที่แน่นอน สามารถอธิบายและตรวจสอบได้ ภายใต้ข้อมูลและเครื่องมือที่มีอยู่ในช่วงเวลานั้นๆ เข้าใจว่า วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี สังคม และสิ่งแวดล้อมมีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน
ในวิชาวิทยาศาสตร์ ม.1 นี้ จะมีเนื้อหาที่ลงลึกและซับซ้อน ละเอียด หลากหลายมากกว่าในระดับประถมศึกษา จะเริ่มมีคำศัพท์แปลกใหม่ที่ได้ยินไม่บ่อยนัก รวมไปจะมีถึงการทดลองใหม่ๆ ลงมือปฏิบัติจริงเพื่อเรียนรู้และหาคำตอบด้วยตนเองมากขึ้น
เนื้อหา วิทยาศาสตร์ ม.1 เทอม 1
เนื้อหาวิทยาศาสตร์ ม. 1 เทอม 1 ประกอบด้วย 5 หน่วยการเรียนรู้ ได้แก่ เรียนรู้วิทยาศาสตร์อย่างไร สารรอบตัว พลังงานความร้อน สารละลาย และสารละลายกรดและเบส ซึ่งแต่ละหน่วยมีเนื้อหาดังนี้
หน่วยที่ 1 เรียนรู้วิทยาศาสตร์อย่างไร ได้แก่
– วิทยาศาสตร์คืออะไร
– กระบวนการทางวิทยาศาสตร์
– ลักษณะของนักวิทยาศาสตร์
– เครื่องมือและอุปกรณ์ของนักวิทยาศาสตร์
หน่วยที่ 2 สารรอบตัว ได้แก่
– สารและสสาร
– สถานะของสารและสสาร
– การจำแนกสาร
หน่วยที่ 3 พลังงาน ได้แก่
– ความร้อน
– การถ่ายโอนความร้อน
– ความร้อนและการเปลี่ยนแปลงของสาร
หน่วยที่ 4 สารละลาย ได้แก่
– การละลายของสารในตัวทำละลาย
– ความเข้มข้นของสารละลาย
– การแพร่
– ปัจจัยที่ส่งผลต่อการละลาย
หน่วยที่ 5 สารละลายกรดและเบส ได้แก่
– สมบัติของสารละลายกรดและเบส
– สมบัติของกรดและเบส
– อินดิเคเตอร์
– ค่า pH
– กรดและเบสในชีวิตประจำวันและข้อควรระวัง
เนื้อหา วิทยาศาสตร์ ม.1 เทอม 2
เนื้อหาวิทยาศาสตร์ ม. 1 เทอม 2 ประกอบด้วย 5 หน่วยการเรียนรู้ ได้แก่ บรรยากาศ ลมฟ้าอากาศ การเคลื่อนที่ หน่วยของสิ่งมีชีวิต และการดำรงชีวิตของพืช ซึ่งแต่ละหน่วยมีเนื้อหาดังนี้
หน่วยที่ 5 บรรยากาศ ได้แก่
– บรรยากาศและชั้นบรรยากาศ
– ก้อนเมฆ
– ปัจจัยที่ส่งผลต่ออุณหภูมิ
หน่วยที่ 6 ลมฟ้าอากาศ ได้แก่
– ลม ฟ้า อากาศ
– เมฆและฝน
– พายุและมรสุม
– การพยากรณ์อากาศ
– ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ
– มลพิษ
หน่วยที่ 7 การเคลื่อนที่ ได้แก่
– การเคลื่อนที่และตำแหน่งของวัตถุ
– แรงและการเคลื่อนที่
– กลศาสตร์
หน่วยที่ 8 หน่วยของสิ่งมีชีวิต ได้แก่
– กล้องจุลทรรศน์
– เซลล์
– เซลล์พืช
– เซลล์ของสิ่งมีชีวิต
– การลำเลียงสารผ่านเซลล์
– หน่วยของสิ่งมีชีวิต
– การดำรงชีวิตของพืช
– การแพร่และออสโมซิส
หน่วยที่ 9 การดำรงชีวิตของพืช ได้แก่
– การลำเลียงน้ำและอาหารของพืช
– การคายน้ำของพืช
– การสังเคราะห์แสง
– ดอก
– การสืบพันธุ์ของพืช
เทคนิคการทบทวนเนื้อหาวิทยาศาสตร์ เพื่อการทำข้อสอบให้ได้คะแนนดี
1.วางแผนทบทวนเนื้อหาบทเรียน
การวางแผนเป็นเรื่องสำคัญที่นักเรียนมักจะมองข้าม วิธีนี้เป็นการบังคบตนเองเพื่อให้ปฏิบัติให้ได้ตามเป้าหมาย ซึ่งควรทำต้องแต่ต้นภาคเรียนจะดีที่สุด เพราะหากรอให้ถึงเวลาใกล้สอบ จะทำให้มีข้อมูลที่ต้องทำเยอะเกินไป จนสับสนและไม่สามารถจดจำได้ วิธีการจัดทำแผนก็มีหลายแบบ เช่น อาจจะทำเป็นรูปแบบตาราง แบ่งเป็นวันที่ หรือเวลา คล้ายๆตารางเรียนก็ได้ และอาจจะมีการสร้างแรงจูงใจให้ตัวเองเมื่อทำตามที่วางแผนได้สำเร็จ เช่น ให้รางวัลตัวเองเป็นการดูซีรีย์ดีๆสักเรื่อง การทานอาหารอร่อยๆ เป็นต้น แต่หากไม่มีแผนการที่แน่นอน ก็จะทำให้ละเลยและใช้เวลาไปกับการทำกิจกรรมอื่นๆ จนพลาดการทบทวนบทเรียนไปในที่สุด
2.สรุปเนื้อหาจากความเข้าใจด้วยตนเอง
การสรุปเนื้อบทเรียนควรทำหลังจากเรียนเนื้อหานั้นๆแล้วเสร็จ เป็นการสรุปจากความเข้าใจของนักเรียนเอง เพื่อให้เกิดความรู้ความจำที่คงทน รูปแบบของการสรุปเนื้อหาอาจจะเป็นไปได้หลายรูปแบบตามคำชอบและถนัด เช่นการเขียนแผนที่ความคิดการวาดภาพ การใช้สีหรือรูปภาพเพื่อช่วยให้การจดจำง่ายขึ้น การบันทึกเสียง หรือบันทึกวิดีโอ เป็นต้น การทบทวนในลักษณะนี้นักเรียนต้องมั่นใจว่าเนื้อหาที่ได้สรุปนั้นเกิดจากความเข้าใจอย่างถูกต้องแล้ว หากไม่แน่ใจก็ให้ถามครู หรือหาความรู้เพิ่มเติมก่อนจะทำการสรุปอีกครั้งหนึ่ง
3.จัดทำคลังคำศัพท์วิทยาศาสตร์
ในวิชาวิทยาศาสตร์บ่อยครั้งที่นักเรียนจะได้ยินคำศัพท์แปลกๆ คำในภาษาต่างประเทศ ที่ไม่ได้พบในชีวิตประจำวันบ่อยนัก ก็จะทำให้ไม่เข้าใจและเกิดการสับสน ซึ่งวิธีการที่นักเรียนจะสามารถจดจำได้ก็คือต้องมีการรวบรวม จดบันทึกคำศัพท์พร้อมความหมายเอาไว้ เป็นคลังคำศัพท์วิทยาศาสตร์ แล้วหมั่นอ่านทำความเข้าใจ ทบทวนบ่อยๆ ก็จะทำให้สามารถจดจำได้ เมื่อถึงเวลาสอบก็จะไม่มีปัญหาหลงลืมหรือสับสนนั่นเอง
4.ฝึกทำข้อสอบเป็นประจำ
การฝึกทำข้อสอบวิชาวิทยาศาสตร์เป็นประจำนั้นมีประโยชน์อย่างมาก ซึ่งนอกจากจะทำให้เราทราบระดับความรู้ของตัวเองแล้ว ยังได้ทราบแนวทางในการออกข้อสอบ การเลือกเนื้อหาที่ใช้สอบ การกำหนดตัวเลือกต่างๆ หากมีการเฉลยแล้วว่าข้อใดทำผิด ก็ให้นักเรียนกลับมาทบทวนเนื้อหาซ้ำๆบ่อยๆ ก็จะเป็นการลดความผิดพลาดให้น้อยลง เข้าใจเนื้อหาได้มากขึ้น สำหรับข้อสอบวิชาวิทยาศาสตร์เหล่านี้สามารถหาได้จากหนังสือติวสอบทั่วไป หรือในโลกออนไลน์ก็มีให้เลือกทดสอบอย่างมากมายหลากหลายรูปแบบ
